قصه شاه و سیاهکل

هیچکس هرگز نام زن و مرد روستائی را ندانست اگرچه آن دو به میان خبرنگاران مستقر در پایتخت آمدند و به عنوان قهرمان مورد تشویق حضار قرار گرفتند.
سخنگوی جلسه، آن دو را خواهر و برادر اهل اطراف سیاهکل گیلان معرفی کرد که بطور خودجوش و از روی حس وطن دوستی و تنفر از دشمنان دین و سلطنت، مستقلاً نقشه دستگیری دو تن از رهبران یک گروه مسلح را طراحی و شخصاً اجرا کردند؛ به این ترتیب که، دو نفر از اعضای گروه خرابکار مذکور که یکنفرشان مجروح بوده را به خانه خود دعوت نموده و در هنگام پذیرایی شام، غافلگیر و طناب پیچ کردند، سپس با ژاندارمری تماس گرفتند؛ در نتیجه، سایر اعضای این گروه کمونیستی نیز شناسایی شدند و سیزده نفر در اسفند ماه سال چهل و نُه اعدام گردیدند.
این روایت حکومت وقت بود که توسط سخنگوی سازمان اطلاعات و امنیت کشور موسوم به ساواک به آگاهی ارباب جراید رسید تا به سمع و نظر مردم برسانند. با وجود این، روایت نزدیک به واقعیت، طبق اظهارات و مشاهدات ساکنین محلی و همچنین مقالات محققین و اسناد ارتش، طور دیگری است که اجمالاً برایت تعریف میکنم.
پس از بیست و هشت مرداد سال سی و دو، اکثر احزاب مخالف حکومت، اعم از ملی گرا و مارکسیست، سرکوب و تقریباً متلاشی میشوند، لذا گروهی از مبارزان منتسب به احزاب مختلف، بطور مخفیانه در جنگلهای اطراف شهر سیاهکل، گرد هم میآیند و نیرویی با گرایش چپ-ملی معتقد به روش چِگوآرا، سازماندهی میکنند و برای قیام علیه حکومت و سرنگونی آن نقشه میکشند.
طبق نقشه قرار است از میان دهقانان عضوگیری کرده و ایشان را مسلح کنند تا سیاهکل و رشت و بعد شمال کشور را به کنترل درآورند و نهایتاً مثل جنبش مشروطه، با کمک نیروهای جنوب، گام نهایی را برای فتح تهران بردارند.
اما ناگهان به طرز مرموزی، یکی از چریکها دستگیر و به ژاندارمری رشت منتقل میشود. گروه به گمان اینکه او در پاسگاه سیاهکل محبوس است، برای نجاتش به پاسگاه حمله کرده و پس از یک درگیری کوتاه، اسلحه خانه آن را خالی میکنند و به مخفیگاهشان برمیگردند.
بلافاصله نیروهای ژاندارمری به فرماندهی برادر شاه با تسلیحات سنگین به منطقه وارد میشوند ولی تعقیب و گریز و تبادل آتش میان طرفین، چندین روز طول میکشد و بیش از پنجاه سرباز و افسر ژاندارمری مجروح و مرحوم میشوند.
سرانجام از تعداد بیست و دو نفر چریک سیاهکل، یازده نفر، پس از مجروحیت، دستگیر و تیرباران میشوند، و دو نفر در زندان زیر شکنجه جان میدهند اما از سرنوشت بقیه، و احتمالاً روستائیان حامی ایشان، اطلاعی در دست نیست، چنانکه سرود "سر اومد زمستون" در این باره ساخته شده است.

ه.ر
آذر 2023